१०. मलबारची सफर- 'बेंगला कुटुंबीय' आणि 'मुळाप्पिलंगड बीच'

आम्ही डॉ. हर्मन गुंडर्ट यांच्या बंगल्यामधून अतिशय भारावलेल्या अवस्थेत बाहेर पडलो. त्यावेळी सहा वाजून गेले होते. आता आम्ही 'मुळाप्पिलंगड बीच' वर जाणार होतो. पण आमची गाडी बीचकडे वळायच्या ऐवजी विरुद्ध दिशेच्या एका अरुंद बोळामध्ये वळून एका दुमजली घराजवळ थांबली. आमचा गाईड उर्फ 'स्टोरी टेलर' मोहंमद शिहाद गाडीतून उतरला आणि त्या घरात शिरला. त्याच्या मागे आमच्यापैकी काहीजण गेले. 'आपण आता इथे कशासाठी थांबलो आहोत? ही काही विशेष प्रेक्षणीय जागा आहे का?' असे प्रश्न आमच्या मनामध्ये निर्माण झाले. तिथे नेमके काय आहे, हे बघून यावे म्हणून मी पण त्या घरात गेले. तिथले सुंदर दृश्य बघून आणि शिहाद सांगत असलेली माहिती कानावर पडताच मी त्वरित बाहेर आले, आणि दादांना व आळसावलेल्या इतर सर्व सहप्रवाशांना बरोबर घेऊन परत त्या घरामध्ये गेले.   

२६५ वर्षांपूर्वी बांधलेले हे घर, श्री. इशाक बेंगला व त्यांच्या कुटुंबियांचे राहते घर होते. श्री. इशाक, हे शिहादच्या ओळखीचे असल्याने, शिहादने त्यांचे घर आम्हाला दाखवण्याची विनंती त्यांना केली होती. आमच्या सुदैवाने ती विंनती श्री. इशाक यांनी मान्य केली होती.

या दुमजली घराच्या खालच्या मजल्यावर मोठा व्हरांडा होता. तिथे आरामखुर्च्या आणि मोठे बाकी ठवलेले होते. मुख्य दरवाज्यातून आत गेल्यावर एक बैठकीची खोली होती. त्या खोलीला असलेल्या दोन मोठ्या खिडक्यांची झापडे आतल्या बाजूला उघडली की त्या झापडांचेच बाक तयार होत होते. मुख्य दरवाज्याच्या अगदी समोरच्या भिंतीमध्ये स्वयंपाकघरात जाण्यासाठी एक दार होते. त्या स्वयंपाकघरामध्ये आणि आतल्या खोल्यांमध्ये बेंगला कुटुंबातील स्त्रियांचा वावर असल्याने आम्हाला अर्थातच तिकडे जाता आले नाही. बैठकीच्या खोलीच्या उजव्या बाजूला एक नक्षीदार जिना होता. जिना चढून वर गेल्यावर उजव्या हाताला एक प्रशस्त दिवाणखाना होता. त्यातील भल्यामोठ्या खिडक्यांच्या तावदानांना रंगीबेरंगी काचा लावलेल्या होत्या.  

दिवाणखान्याच्या छताला मोठमोठाले हांडे आणि झुंबरे टांगलेली होती. तिथे अनेक मूल्यवान अशा शोभेच्या पुरातन वस्तू होत्या. एक मोठा ग्रामोफोन होता, खटका दाबल्यावर एकच सिगरेट बाहेर येईल अशी व्यवस्था असलेली सिगारेट केस होती, अनेक सुंदर दिवे आणि फुलदाण्या होत्या, एक नाजूकसा हुक्का होता, एक खूप जुना रेडिओ होता. श्री. इशाक हे पंच्याहत्तरीचे गृहस्थ, त्यांच्या तारुण्यात उत्तम क्रिकेटपटू आणि फ़ुटबॉलपटू होते. त्यांनी जिकंलेल्या काही ढाली आणि चषक तिथे मांडून ठेवलेले होते. दिवाणखान्यामध्ये एक मोठे गोलाकार टेबल आणि एक सुंदरसा झोपाळा होता. 

दिवाणखान्यातील एका कोपऱ्यामध्ये असलेले  एक कपाट उघडून, श्री. इशाक यांनी आम्हाला त्यातली एक गंमत दाखवली. त्या कपाटातच्या वरच्या फळीच्या वर, एक पिळाचा दांडा होता. तो  दांडा फिरवत राहिल्यास ती फळी खाली येत जाई. त्या फळीच्या खालच्या फळीवर, घडी केलेली एक साडी ठेवलेली होती. दांडा फिरवून वरची फळी खाली-खाली आणून त्या साडीवर दाबून ठेवण्याची ती योजना होती. कपड्यांना  इस्री करण्यासाठीही अनोखी पद्धत पूर्वी वापरात होती असे इशाकभाईंनी आम्हाला सांगितले.

दिवाणखान्यालगतच्या दोन मोठमोठया खोल्यामध्ये, मच्छरदाणी लावण्याची सोय असलेले मोठे पलंग होते. त्या दोन्ही खोल्या सध्या बेडरूम म्हणून वापरात होत्या. दिवाणखान्याच्या मागच्या बाजूच्या एका दालनामधे, एक खूप लांब टेबल आणि त्याभोवती खुर्च्या ठेवलेल्या होत्या. चाळीस ते पन्नास माणसे एकत्र जेवायला बसू शकतील असे ते लांबलचक डायनिंग टेबल होते. त्याच दालनाच्या मागच्या बाजूला एक सुंदर जिना होता. खालच्या मजल्यावर असलेल्या स्वयंपाकघरातून, बायकांना ये-जा करण्यासाठी तो जिना होता. भारतातील अनेक सुप्रसिद्ध क्रिकेटपटू, त्या टेबलावर, त्या कुंटुबासोबत जेवलेले आहेत, असे  श्री. इशाक यांनी आम्हाला सांगितले. बेंगला कुटुंबाच्या या ऐतिहासिक घराला भेट देऊन गेलेल्या अनेक आजी-माजी क्रिकेटपटूंचे फोटो वरच्या मजल्यावरच्या एका छोट्या खोलीमध्ये लावलेले होते. इशाकभाईंनी सगळे घर आम्हाला मोठ्या उत्साहाने दाखवले एवढेच नव्हे तर, आम्हा सर्वाना शुद्ध तुपातली सोहनपापडीही खायला दिली. इशाकभाईंचा निरोप घेण्यापूर्वी आम्ही त्या घरासमोर, त्यांच्यासोबत आमचा सर्वांचा एक फोटो काढून घेतला. त्यानंतर आम्ही 'मुळाप्पिलंगड बीच' बघायला निघालो. 

'मुळाप्पिलंगड' किनारपट्टी जवळपास चार ते पाच किलोमीटर लांबीची आहे. इथले वैशिष्ट्य म्हणजे या पुळणीच्या वाळूवर गाडी किंवा स्कूटर-मोटरसायकल चालवता येते. बीचवर पर्यटकांची बरीच गर्दी होती. अनेक दुचाकी आणि चारचाकी वाहने सुसाट वेगाने समुद्राला समांतर धावत होती. आम्हीही आमच्या टेम्पो ट्रॅव्हलर गाडीमधून बीचवर फिरलो. थोडा वेळ आम्ही बाहेर पायीही फिरलो, पण बारीक पाऊस पडत असल्याने आम्हाला जास्त फिरता आले नाही. आम्ही बरेच दमलेले असल्यामुळे निलेश राजाध्यक्ष यांनी एका चहाच्या टपरीवर सर्वांसाठी चहा मिळवण्यासाठी प्रयत्न केला. पण तिथले दूध संपलेले होते, आणि संध्याकाळचे सात वाजून गेले होते. म्हणून गाडीमध्ये बसून आम्ही रिसॉर्टकडे  परत निघालो. 

'सी शेल बीच होम' वर पोहोचताच आधी चहा घेतला. रात्रीचे जेवण अगदी साधे आणि सात्विक होते. मी दुपारी विशेष जेवलेले नसल्यामुळे रात्री जेवले. कोबीची भाजी, पडवळाची भाजी, फोडणीचे वरण, पोळ्या, साधा पुलाव, प्रॉन्स पुलाव आणि गुलाबजाम असा बेत होता. रिसॉर्टच्या जवळच श्री. हरीस यांचे एक शेत आहे. त्या शेतात उगवणाऱ्या ताज्या भाज्या स्वयंपाकात वापरल्या जातात, अशी माहितीही जेवताना कळली.भाज्यांची चव आपण घरी करतो त्यापेक्षाही खूप वेगळी होती. जेवण साधे असले तरीही अतिशय रुचकर असल्याने अगदी घरचे जेवण जेवल्यासारखे वाटले.  

दुसऱ्या दिवशी म्हणजे १५ ऑगस्टला सकाळी साडेआठ वाजता, दादांच्या हस्ते ध्वजारोहण झाल्यानंतर कण्णूर-कोळीकोड रेल्वे प्रवास करायचा आहे असे निलेश यांनी आम्हाला सांगितले. १५ तारखेलाच म्हात्रे दांपत्याच्या लग्नाचा वाढदिवस असतो. पण १५ तारखेला चतुर्थी असल्याने, त्या दोघांचा उपास असणार होता. म्हणून १४ ऑगस्टच्या रात्रीच्या जेवणानंतरच त्यांचा वाढदिवस साजरा करण्याचा निर्णय निलेश राजाध्यक्षांनी घेतला होता. त्यासाठी साधीच पण अतिशय सुंदर सजावट केली होती. एक छानसा केक मागवला होता. म्हात्रे पती-पत्नींनी केक कापला आणि आम्ही सर्वांनी टाळ्या वाजवून त्यांचे अभिनंदन केले. त्यानंतर संगीताच्या तालावर त्या दोघांनी झोकात नृत्य केले. समुद्राच्या काठावर, लाटांच्या संगीतामध्ये,  हलक्या  वाऱ्यावर, मंद निळ्या प्रकाशात लग्नाचा वाढदिवस साजरा करण्याची कल्पना खरोखरीच रोमँटिक होती!

रात्र खूप झाली होती. दुसऱ्या दिवशी लवकर उठून, नाश्ता करून, ध्वजवंदन करून आम्हा सर्वांना गाडी पकडायची होती. त्यामुळे  गप्पा मारत बसण्याचा मोह आवरून आम्ही झोपायला निघून गेलो.